MENOPOZ

Kadının hayatı boyunca yumurtalıklarında bulunan, gebe kalmasını, adet görmesini sağlayan yumurtaların tükenmesi ile oluşan durumdur. Erkek’ den farklı olarak kadında yumurtalar, kız bebeğin anne karnında iken bir kez üretilir ve ardından sadece tüketim vardır. Bu yumurtaların tükenmeye başlaması ile birlikte başlayan 1 yıl kadar süren adetlerin düzensizleştiği ve sonunda tamamen kesildiği bu döneme menopoz denir. Bu nedenle menopoz önlenebilen, geciktirilebilen bir durum değildir.

Ortalama 49-51 yaşları arasında olur ama bazen daha geç ya da erken yaşlarda da görülebilir. 40 yaşından erken görülür ise erken menopoz olarak adlandırılır. Menopoz şikayetleri bazen birkaç yıl sürebilir.

Menopoz döneminde en çok sıcak basması, ateş, terleme, uykusuzluk, libidoda azalma, ilişki sırasında ağrı, vajinal kuruluk, kemik erimesi ve duygusal değişimler olur.

Bazı hastalar ameliyat ya da kemoterapi/radyoterapi ile menopoza girerlerse bu durumda şikayetler daha belirgin olarak ortaya çıkar.

Menopoz olduğunun kesin tanısı kadın doğum uzmanınca konulmalıdır, çünkü yaş nedeniyle genel menopoz beklentisi olanlar da bazen gebelik gibi adet gecikmesine neden olan farklı sebeplerde çıkabilir. Menopozun kesin tanısı adet döngüsünün 3. Gününde FSH hormonuna bakılarak konulur.

Menopoz ile birlikte yılda en az 1 kez, kadın doğum muayenesi, smear testi, meme kontrolü ve kemik erimesi kontrolü yapılmalıdır. Tam olarak menopoz olştuğu görülmeden gebelikden korunma kesilmemelidir. Atlanmaması gereken bir durumda menopoza giren bir kadının artık vajinal kanama görmemesi gerektiğidir, böyle bir durumun varlığı rahim içi bazı anormallikleri ve bazen de ciddi sorunlar yapan hastalıkları akla getirir.

Menopozda sıcak basması, ateş terleme ve diğer şikayetler günlük hayatı ciddi olarak etkileyecek düzeyde ise hormon replasman tedavisi başlanabilir. Şikayetler devam ettiği sürece ki genel beklenti 2-3 yıldır, bu sürede hormon replasman tedavisi devam edilebilir fakat şikayetlerin geçmesi durumunda tedaviyi sonlandırmak gerekir. Kalp hastalıkları ve kemik erimesinden korumak için hormon replasman tedavisi önerilmez. Yine önceden geçirilmiş kalp hastalıkları, inme-felç durumu, damar tıkanıklığı, meme kanseri, karaciğer yetmezliği gibi durumlarda hormon replasman tedavisi verilmez. Memede fibrokistik hastalık, myom gibi nedenler ise hormon replasman tedavisine engel değildir.

Hormon replasman tedavisi kullanılamayan durumlarda, antidepresanlar, bitkisel bazı tedaviler kullanılabilir. Bitkisel ilaçların kullanımı 6 ay ile sınırlandırılır ve hafif şikayetlerde yardımcı olurlar. Vajinal kuruluk şikayetinde ise östrojen içeriği olan kremler ve kayganlaştırıcı jel önerilebilir.

Kemik erimesinden korumak için ise erimeyi durdurabilen ilaçlar önerilebilir. Bu ilaçlar kemik erimesi varsa bunu düzeltmez ama en iyi ihtimalle daha fazla erime olmasını önler.