Kök Hücre Nedir?
Kök hücreler vücudumuzdaki tüm doku ve organları oluşturan temel hücrelerdir. Biyolojik hayatın yumurta ve sperm hücrelerinin döllenmesi ile başlayan Embryo döneminden itibaren her türlü doku ve organın oluşumunda ve gelişimini sağlarlar. Kök hücreler tüm doku ve organların hücrelerini oluşturma potansiyeline sahip henüz farklılaşmamış hücrelerdir. Sınırsız çoğalabildikleri için yeni kök hücrelere de dönüşebilir ve farklı doku – organlara dönüşebilirler.
Embriyo gelişimi sonrasında anne karnında ki gebelik döneminde kök hücreler temel özelliklerini saklarken doğumdan sonra hızla büyüyen insanda kök hücrelerin özel yetenekleri saha sınırlı hale gelmeye başlar.
Bu nedenle doğum anında elde edilebilen kök hücreler çok önemlidir, çevresel etkenlere maruz kalmamış, temiz, saf ve genç hücreler çok kıymetlidirler.
Kök Hücreler Başka Nerelerde Bulunur?
Kök hücreler vücudumuzda pek çok doku ve organında Kemik iliği, Sinir sistemi, Beyin, Sindirim sistemi, Kalp, Akciğer, Cilt, Yağ dokusunda bulunurlar.
Kordon Kanındaki Kök Hücrenin Avantajları Nelerdir?
Kordon kanı kök hücreleri sadece doğum esnasında toplandığından en değerli hücrelerdir. Kordon kanı toplama işlemi oldukça basit ve acısızdır, anne ya da bebeğe herhangi bir zararı kesinlikle bulunmamaktadır.
Bu hücreler dış etkenlere maruz kalmamış, genç ve hızlı çoğalabilen hücreler olduğundan kordon kanı nakli esnasında alıcı ile verici arasında tam bir doku uyumu (HLA) olmasa dahi, başarı oranları yüksektir.
Bebekten toplanan kordon kanı sadece otolog (bebeğin kendisine) değil, doku uyumu gerçekleştiği takdirde ailenin diğer bireyleri için de kullanılabilir özelliktedir.
Kök Hücre Araştırmaları Hangi Aşamada Bulunmaktadır?
Dünyada ilk kök hücre ayrıştırılması ve klinik kullanıma geçilmesi 1998 yılında başlamıştır. Kök hücre ile ilgili çalışmalar çok yoğun olmakta ve hızlı bir gelişme göstermektedir. Yüzlerce hastalık için kök hücre araştırmaları ve tedavileri devam etmektedir. Geleneksel tedaviler ilaçla ve cerrahi yollarla yapılmaktadır fakat bazı hastalıklarda hala başarı oranı düşüktür.
Kök hücre tedavileri özellikle çocukluk çağında Tip 1 Diyabet, kalp hastalıkları, işitme kaybı, körlük, beyin hasarları, yanıklar, yetişkinlerde ise Parkinson, Alzheimer, Diyabet, romatizmal hastalıklar ve kanser gibi hastalıklar sayılabilir.
Kordon Kanı Nedir?
Kordon kanı, plasenta (bebeğin eşi) ile bebek arasında bulunan göbek kordonunda bulunan kandır. Bebek ya da anneden alınan bir kan değildir. Plasenta ve göbek kordonu sayesinde anne ile bebek arasında ki besin oksijen alışverişi yapılmaktadır.
Kordon Kanı Nasıl Alınır?
Bebek normal ya da sezaryen yöntemleri ile doğduktan sonra göbek kordonu kesilir ve bebek çocuk doktoru kontrolüne teslim edilir. Kordon kanı anne rahmine bağlı olarak bekleyen plasenta ve göbek kordonunda bulunan kanın kadın doğum uzmanı tarafından steril şartlar altında bir torbaya alınması işlemidir. 60-120 ml arasında kan alınması yeterlidir. Bu torba içinde bulunan pıhtılaşmayı önleyen bir sıvı bulunur ve 48 saat içinde kordon kanı bankasına gönderilir.
Kordon Kanı Günümüzde Ne Amaçla Saklanır?
Çocukluk çağı olarak adlandırılan bazı hastalıkların oluşması halinde kullanmak için saklanmalıdırlar. Bu hastalıklardan bazıları:
Lösemi olarak anılan Kan Kanserleri
Nöroblastoma denilen ve sinir sistemi tümörü
Orak hücre anemisi
Thalasemi (Akdeniz Anemisi)
Genel Bağışıklık sistemi yetmezliği
Doku ve Organ nakillerinden sonra görülen Doku Uyuşmazlığı Hastalığı (GVHD), vb… hastalıklardır.
Kordon Kanı Saklanması Gerekli mi?
Bana göre EVET. Doğum anı da, kordon kanının ve göbek kordonunun saklanması için tek şanstır.
Bugün, binlerce hastalıkta kök hücre klinik ve uygulama çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalardan önümüzdeki yıllar içinde sonuç alınması beklenmektedir. Bu nedenle kordon kanı saklatmış olan ailenin tüm bireyleri için olası hastalıklarda bir tedavi seçeneği şansı oluşacaktır.
Kordon kanı kullanma ihtimali nedir?
Bazı kaynaklara göre bebeğin kendi kanını gerektiğinde kullanma olasılığı 1: 2000 olarak bildirilmektedir. Önümüzde ki yıllarda kök hücrelerle tedavi edilebilen hastalık sayıları arttıkça kordon kanı önemi ve kullanımının daha fazla artacağı beklenmektedir.
Kordon Kanı Ne Kadar Süreyle Saklanabilir?
Kordon kanının ilk dondurulduğu 1992 yılından sonra günümüzde hala kök hücrelerin canlılıklarının devam ettiği görülmektedir. Tahminler kordon kanının -196 derece sıvı azot tankları içinde 50 yıl ve üzeri saklanabileceği yönündedir.
Kordon kanı bugünkü yönetmeliğe göre en fazla 12 yıl saklanabilmektedir. 05/07/2005 tarihli ve 25866 sayılı Resmi Gazete’de belirtildiği üzere, özel kordon kanı bankalarında 12 yıllık bir saklama süresi sonunda, herhangi bir gerekçeyle saklanmasına devam edilmesi için başvurulmazsa, kordon kanı ihtiyaç duyan başka hastaların kullanımına da açık olacaktır.
Kök hücre tedavisi uygulanan ve araştırılan hastalıklara ait detaylı listelere aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz:
http://parentsguidecordblood.org/en/diseases
http://stemcellfoundation.ca/en/toward-treatments
https://clinicaltrials.gov/
http://parentsguidecordblood.org
http://www.iccbba.org
http://www.netcord.org
http://parentsguidecordblood.org/en/diseases